ΘΕΜΑ : ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΜΕ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ.
ΣΑΒΒΑΣ Θ. ΑΥΓΕΡΗΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
ΠΕΡΙΦ. ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΙΤ/ΝΙΑΣ Π.Δ.Ε.
Το δάσος αποτελεί για τη χώρα μας μια αστείρευτη πηγή πλούτου.
Προσφέρει σημαντικότατες υπηρεσίες και λειτουργίες στο κοινωνικό σύνολο (περιβαλλοντικές, παραγωγικές, κοινωνικοπολιτικές) .
Θα έπρεπε να είναι στις πρώτες προτεραιότητες της πολιτείας.
Ο στόχος της σημερινής συζήτησης ως ανώτατο πολιτικό όργανο της Περιφέρειας είναι να συμβάλλουμε στην αναβάθμιση και προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων της Περιφέρειας μας και να βρούμε τον τρόπο έτσι ώστε αυτό να το συνδέσουμε με την ανάπτυξη των ορεινών όγκων και όχι μόνο.
Να δώσουμε διέξοδο σε ανθρώπους που έχουν μεταναστεύσει για αναζήτηση εργασίας και σήμερα βρίσκονται σε αδιέξοδο κυρίως λόγο της οικονομικής κρίσης.
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος χρειάζεται ολοκληρωμένη στρατηγική οικονομικής ανάπτυξης η οποία θα στηρίζεται κυρίως σε εργασίες που σχετίζονται άμεσα με το δάσος.
Ο ρόλος της Δασοπονίας στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης είναι πολύ σημαντικός.
Τα προβλήματα όμως και οι δυσκαμψίες δυσχεραίνουν τον πραγματικό ρόλο που θα έπρεπε να παίζει η Δασοπονία στην οικονομία της χώρας μας.
Εξετάζοντας την επικρατούσα κατάσταση διαπιστώνουμε τα παρακάτω:
- Πολύ χαμηλή χρηματοδότηση Δασοπονίας
Οι κρατικές εκμεταλλεύσεις δασών να υπολειτουργούν χωρίς να μπορούν να σχεδιάσουν και να αξιοποιήσουν το παραγωγικό δυναμικό των δασών αλλά ούτε και να το προστατέψουν από τις συνεχώς εντεινόμενες απειλές.
Η Δασοπονία ασκείται σε πάνω από το 50 % της επικράτειας και χρηματοδοτούνταν με το 1 % του Α.Ε.Π. Σήμερα η χρηματοδότηση δεν ξεπερνά το 0,34 %.
Αυτό το 1 % τότε έδινε ζωή και δραστηριότητα στην ορεινή και ημιορεινή Ελλάδα.
2) Ανεπαρκές σύστημα εκμετάλλευσης δασών : χωρίς δασικές εκμεταλλεύσεις και τους δασικούς συνεταιρισμούς να βρίσκονται στα πρόθυρα της διάλυσης.
3) Σύστημα Πληροφοριών και Στατιστικής με τεράστιες ελλείψεις.
4) Διασπασμένο και χωρίς απόδοση σύστημα διοίκησης των δασικών υπηρεσιών: Δασικές υπηρεσίες σε δύο Υπουργεία (ΥΠΕΚΑ , ΥΠΕΣ) ακατάλληλες δομές διοίκησης, διασπορά ευθυνών.
5) Αναποτελεσματικό σύστημα αντιπυρικής προστασίας: Δίνεται έμφαση στην καταστολή, αγνοώντας σχεδόν την πρόληψη.
6) Δαιδαλώδης και αναποτελεσματική Δασική Νομοθεσία
7) Αναχρονιστικό πλαίσιο διαχείρισης δασών με προδιαγραφές του 1965.
8) Μεγάλα προβλήματα στη σύζευξη της Δασικής με την περιβαλλοντική πολιτική. Αναποτελεσματικότητα στην διαχείριση προστατευόμενων περιοχών.
9) Μεγάλα προβλήματα στον δευτερογενή τομέα με πλημμελή τυποποίηση δασικών προϊόντων και δυσχέρεια στη δημιουργία νέων, όπως τα συσσωματώματα PELLETS.
10) Δεν υπάρχει συντονισμός ιδιωτικού τομέα - δασικών συνεταιρισμών - δασικής υπηρεσίας.
11) Δεν υπάρχουν συστήματα πιστοποίησης ποιότητας του ξύλου και ορθολογικής διαχείρισης των δασών.
12) Αδυναμία στην οργάνωση συστήματος Δασικής Οικονομίας και έτσι δεν γίνεται ο συνδυασμός προστασία - κοινωνικές υπηρεσίες - παραγωγή πληθώρας προϊόντων με αποτέλεσμα να χάνονται οικονομικά οφέλη.
Προσθέτοντας το μείζον πρόβλημα που είναι η μη κατάρτιση κτηματολογίου που αυτό από μόνο του είναι η πηγή δημιουργίας των περισσοτέρων προβλημάτων, το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα της πολιτείας.
Ως Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αναπληρώσουμε μέρος αυτού του ελλείμματος.
Έχουμε ρόλο και πρέπει να τον αναδείξουμε για αναβάθμιση και προστασία των δασών, και μέσω ορθολογικής και αειφόρου διαχείρισης να παράγουμε αγαθά και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας κυρίως στους ορεινούς όγκους της Περιφέρειας μας.
Το πρώτο και ουσιαστικό βήμα θα πρέπει να είναι οι μελέτες.
Ολοκληρωμένα δασοπονικά σχέδια που να καλύπτουν ολόκληρα τα δασικά συμπλέγματα, προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις του τόπου και του σήμερα .
Το δάσος είναι ζωντανός οργανισμός και είναι δύσκολος ο διαχωρισμός σε θεματικές ενότητες.
Νομίζω όμως ότι θα πρέπει να το προσπαθήσουμε δίνοντας βαρύτητα :
- Στη Διαχείριση Δασών και Δασικών Εκτάσεων
- Στις Αναδασώσεις
- Στον Δασικό Τουρισμό
- Στη Δασοπροστασία
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΑΣΩΝ
Έχουμε τη δυνατότητα για πολλαπλή χρήση δασών και δασικών εκτάσεων που με συνδυασμό χρήσεων, πάντα τηρούμενης την αρχή της αειφορίας, της διατήρησης των πολλαπλών λειτουργιών των δασών και δασικών εκτάσεων και γενικότερα του Φ.Π. στο διηνεκές χωρίς διαταραχή της παραγωγικότητας των εδαφών, με σκοπό τη συνδυασμένη παραγωγή αγαθών μπορούμε να πετύχουμε τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια, για την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου.
Πολλές είναι οι επαγγελματικές ομάδες που εξαρτώνται άμεσα από το δάσος και πολλές έμμεσα.
Μερικές από αυτές είναι :
- Κτηνοτρόφοι
- Υλοτόμοι
- Μελισσοκόμοι
- Εργαζόμενοι στην ανθρακοκάμινα για παραγωγή κάρβουνου
- Εργαζόμενοι στην παραγωγή αρωματικών φυτών και βοτάνων κ.λ.π
Την μεγαλύτερη εξάρτηση από το δάσος την έχουν οι κτηνοτρόφοι.
Τουλάχιστον το 35% της χερσαίας έκτασης της χώρας μας είναι οι βοσκότοποι (50.000 τετ. χιλ. λιβαδιών όλων των τύπων).
Τα λιβάδια συνθέτονται από ποικιλία περιβαλλοντικών και οικολογικών τοπίων. Είναι βιότοποι άγριας πανίδας, ρυθμίζουν την υδατική ισορροπία και άλλες πολλές λειτουργίες.
Η διαχείριση των βοσκοτόπων πρέπει να γίνεται με αρχές πολλαπλής χρήσης, για παραγωγή προϊόντων και εργασιών χωρίς να υποβαθμίζεται το περιβάλλον και το οικοσύστημα.
Δυστυχώς όμως σήμερα δεν έχουν εκπονηθεί τέτοιες μελέτες ολοκληρωμένες. Κάποιες που κατά καιρούς έχουν συνταχθεί ποτέ δεν εφαρμόστηκαν και η βόσκηση σήμερα γίνεται άναρχα, με το παραδοσιακό κοινόχρηστο σύστημα.
Πρόταση μας : Ειδικοί λιβαδοπόνοι υπαγόμενοι σε μια μόνο αρχή και όχι σε τρείς ( Δήμοι - Δασαρχεία - Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης) να αποφασίζουν πως θα γίνει καλύτερη διαχείριση βοσκοτόπων για παραγωγή ποικιλίας προϊόντων και αγαθών για την επίτευξη του μέγιστου της βοσκοϊκανότητας.
Παραγωγή Ξυλείας: Λόγω έλλειψης διαχειριστικών σχεδίων και μελετών, έχουμε ελάχιστες υλοτομικές εργασίες, με αρνητική συνέπεια στην εθνική οικονομία, δεδομένου ότι από το ξύλο παράγονται πάνω από 3.000 προϊόντα με μηχανική και χημική επεξεργασία.
Αν και είναι ιδανική πρώτη ύλη και προϊόν αειφόρου ανάπτυξης, η πολιτεία δεν επενδύει στα δάση, δεν τα προστατεύει.
Αυτό και μόνο είναι έγκλημα διάρκειας. Με την αξιοποίηση του ξυλώδους όγκου, τα οφέλη θα είναι πολλά, όπως, εξυγίανση και αναβάθμιση του ίδιου του δάσους, ειδικότερα με τις εξυγιαντικές υλοτομίες, πόροι στο κράτος από μισθώματα και δασικούς φόρους αλλά και αρκετές θέσεις εργασίας.
Πολλά είναι τα περιθώρια για αύξηση της δασικής παραγωγής και βελτίωσης ποιότητας των παραγόμενων δασικών προϊόντων καθώς και διεύρυνση της δασικής παραγωγής σε νέες κατευθύνσεις προϊόντων όπως : αρωματικά φυτά, μανιτάρια, κάστανα, μέλι κ.λ.π.
Εκμετάλλευση Ερεικόριζας ( ρίζα από Ρείκι) : Έχει εφαρμογή κυρίως για κατασκευή καπνοσυρίγγων, μικρών αντικειμένων γλυπτικής κ.λ.π. Υπάρχουν ανάγκες στην χώρα μας και για εξαγωγή κυρίως στην Αγγλία.
Στην Περιφέρεια μας υπάρχουν σημαντικές ποσότητες που μπορούν να απολειφτούν ως λήμμα.
Σχετική μελέτη σε Δασαρχείο της Περιφέρειας μας και για μικρή σχετικά έκταση δίνει λήμμα πάνω από 150.000 κιλά το χρόνο, που σημαίνει ότι υλοποιώντας την μελέτη δημιουργούνται αρκετές θέσεις εργασίας.
Συστηματική καλλιέργεια αρωματικών φυτών: κυρίως ρίγανης και τσαγιού. Πολλά αγροκτήματα στους ορεινούς όγκους που σήμερα βρίσκονται σε αγρανάπαυση μπορούν να αξιοποιηθούν για αυτές τις καλλιέργειες, δεδομένου ότι αφ ΄ ενός μεν τα φυτά αυτά ευδοκιμούν σε εκτάσεις χαμηλής παραγωγικότητας, αφετέρου δε υπάρχουν και τεράστιες ανάγκες για εξαγωγές σε άλλες χώρες.
Εναλλακτική επιχειρηματική δραστηριότητα του δευτερογενή τομέα είναι η αξιοποίηση της ξυλώδους βιομάζας: Η βιομάζα συνίσταται σε ξερά κλαδιά, σάπιους κορμούς, ξερό φύλλωμα, υπολείμματα υλοτομιών κ.λ.π.
Αποτελεί το 50% περίπου της μάζας του δέντρου και δυστυχώς μένει μέσα στο δάσος με ότι αυτό συνεπάγεται κυρίως στον τομέα της δασοπροστασίας (αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιάς).
Επίσης μένοντας μέσα στο δάσος εμποδίζεται η ομαλή απορρόφηση νερών της βροχής και χιονιού στον υδροφόρο ορίζοντα.
Μια καλή πρόταση είναι και η αξιοποίηση της βιομάζας για συσσωματώματα PELLETS.
Επιτρέψτε μου ένα στατιστικό που έχει την σημασία του: Η συνολική ετήσια παραγωγή ξύλου μέχρι το 1986 είχε αύξουσα πορεία.
Μετά το 1986 και μέχρι σήμερα είχε φθίνουσα πορεία. Ενώ η κατανάλωση αυξήθηκε μέχρι και 80% μετά το 1986 η παραγωγή μειώθηκε με σοβαρές επιπτώσεις στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της χώρας μας, δεδομένου ότι το ίδιο διάστημα η εξαγωγή συναλλάγματος για εισαγωγή ξυλείας αυξήθηκε κατά 424,6%.
ΑΝΑΔΑΣΩΣΕΙΣ
Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές υπάρχει μεγάλη ανάγκη για αναδασώσεις προκειμένου να έχουμε αποκατάσταση καμένων δασών με δημιουργία νέων.
Το 10% περίπου της χώρας μας καλύπτεται από άγονες ή βραχώδεις εκτάσεις στις οποίες είχαμε επανάληψη του κύκλου των πυρκαγιών.
Ο κύκλος υποβάθμισης των δασών ξεκινάει με τις πρώτες πυρκαγιές, αρχικά γίνεται θαμνότοπος και στη συνέχεια επέρχεται η πλήρη υποβάθμιση.
Άρα στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται η αναδάσωση για να επέλθει η αποκατάσταση. Ενδιαφέρον υπάρχει από πολίτες για εθελοντικές αναδασώσεις και αυτό ως Περιφέρεια δεν θα πρέπει να το αφήσουμε ανεκμετάλλευτο.
Με τις αναδασώσεις μπορούμε να συνυπολογίσουμε και το οικονομικό όφελος από δαπάνες καθαρισμού δρόμων (μηχανήματα, καύσιμα εργατοώρες) αν επιλέξουμε να κάνουμε αναδασώσεις στα πρανή δρόμων κυρίως των ορεινών όγκων, επιλέγοντας το κατάλληλο φυτευτικό υλικό.
Τις αναδασώσεις μπορούμε και πρέπει να τις αξιοποιήσουμε για την ευαισθητοποίηση της νέας γενιάς στην ανάγκη προστασίας των δασών, δασικών εκτάσεων και του φυσικού περιβάλλοντος γενικότερα.
Αν ρωτήσουμε τα παιδιά σήμερα των δημοτικών σχολείων κυρίως των πόλεων πιστεύω ότι δεν γνωρίζουν πάνω από 3-4 δέντρα.
Σε ότι σχετίζεται με την προμήθεια φυτευτικού υλικού, δυστυχώς και εδώ υπάρχει μια σειρά προβλημάτων , αφού η πολιτεία συνειδητά έχει απαξιώσει τα δημόσια δασικά φυτώρια.
Ελάχιστα λειτουργούν σήμερα και για να ακριβολογούμε υπολειτουργούν, τη στιγμή που μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν υπήρχε Δασαρχείο που να μην έχει τουλάχιστον ένα φυτώριο.
Κάποια είχαν και δύο.
Παράδειγμα: φυτώριο Δασαρχείου της Περιφέρειας μας μεγάλης έκτασης με τίτλους ιδιοκτησίας, που παρήγαγε παλιότερα πάνω από 1.000.000 φυτάρια το χρόνο, σήμερα έχει περιοριστεί σε 60.000 περίπου φυτάρια και αυτό χάριν των φιλότιμων προσπαθειών της Δασάρχου και των υπαλλήλων του Δασαρχείου.
ΔΑΣΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Χαρακτηριστικό φαινόμενο της εποχής μας είναι η απαίτηση του σημερινού ανθρώπου για αναψυχή μέσα στα δάση.
Ο άνθρωπος της σημερινής κοινωνίας κουρασμένος από την μονοτονία και την ένταση της ζωής μάσα στις πόλεις, φοβισμένος για την υγεία του (σωματική και ψυχική) από τις επιπτώσεις της αυξανόμενης ρύπανσης του περιβάλλοντος, στρέφεται στη φύση και ιδιαίτερα στο δάσος ελπίζοντας έτσι να προστατέψει και να συντηρήσει την υγεία του.
Αναζητεί αναζωογόνηση, ανασύνταξη των δυνάμεων του, να γίνει πιο δημιουργικός και παραγωγικός στην σημερινή απαιτητική κοινωνία.
Άρα είναι ανάγκη η σκόπιμη διαχείριση του ελληνικού δασικού χώρου για ικανοποίηση πληρέστερα και στον μεγαλύτερο βαθμό των αναγκών αναψυχής της σημερινής αλλά και της αυριανής κοινωνίας μας.
Ενώ η ζήτηση είναι μεγάλη για δασική αναψυχή, παρατηρούμε μια στασιμότητα και έλλειψη έργων υποδομής.
Υπάρχουν φυσικές ομορφιές δασοτουριστικού ενδιαφέροντος που θα πρέπει να αναδειχθούν σύντομα.
Δυστυχώς και εδώ η πολιτεία είναι απούσα.
Ως παράδειγμα θα αναφέρω τον τρόπο που χειρίστηκε τα δασικά χωριά.
Επρόκειτο να γίνουν 54 δασικά χωριά σε όλη την χώρα, από τα οποία το ένα σε περιοχή του Δήμου Θέρμου ( Αμβρακιά ).
Ενώ είχε φτάσει στη φάση εγκατάστασης του εργολάβου με εξασφαλισμένες και εγγεγραμμένες πιστώσεις στον προϋπολογισμό του κράτους, πήρε βίαιο τέλος.
Για το συγκεκριμένο έργο στη συνέχεια εξασφαλίστηκε από το πρόγραμμα ΠΙΝΔΟΣ 1.000.000 ευρώ αλλά από τότε μέχρι σήμερα δεν έγινε τίποτα.
Μήπως θα πρέπει άμεσα να υπάρξει ενδιαφέρον γιατί όχι με σχετική απόφαση Π.Σ. Να το σώσουμε έστω και τώρα;
ΔΑΣΟΠΥΡΟΣΒΕΣΗ
Μέχρι το 1998 η δασοπυρόσβεση ήταν αρμοδιότητα των δασικών υπηρεσιών. Παραδόθηκε στην στελεχωμένη και ικανότατη Πυροσβεστική Υπηρεσία που μέχρι τότε είχε ως αντικείμενο την κατάσβεση αστικών πυρκαγιών.
Η κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών έχει ιδιαιτερότητες και απαιτεί ειδικές γνώσεις ( υλώρικης, υδρολογίας, κλιματολογίας, εδαφολογίας κ.λ.π.) που εξ αντικειμένου έχουν καλύτερες γνώσεις οι Δασικοί.
Προκειμένου να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών απαιτείται διαρκής συνεργασία μεταξύ Δασικής Υπηρεσίας και Πυροσβεστικής, όχι μόνο κατά την διάρκεια των πυρκαγιών αλλά ολόκληρο το έτος.
Δεν περιμένει κανείς από τις κυβερνήσεις να κάνουν θαύματα. Η αμέλεια όμως των μεταπολεμικών κυβερνήσεων για το περιβάλλον είναι μεγάλη αφού κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την προστασία των δασών έμειναν στα αζήτητα.
Δυστυχώς είχαμε και τον θλιβερό απολογισμό που έπληξε κυρίως την Περιφέρεια μας .
Οι συνάδελφοι από την Π.Ε. Ηλείας τα έζησαν εντονότατα και από κοντά αφού το 2007 μαζί με την τεράστια οικολογική καταστροφή είχαμε και το χειρότερο, δεκάδες συνανθρώπους μας που κάηκαν.
Τα κυριότερα αίτια έναρξης και εξάπλωσης των δασικών πυρκαγιών μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω:
Ελάχιστα κονδύλια για καθαρισμό των δασών μπροστά στις πραγματικές ανάγκες. Δυστυχώς δεν λαμβάνεται μέριμνα για τον καθορισμό δασικών δρόμων αλλά κυρίως για διάνοιξη αντιπυρικών όπου χρειάζεται, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές που συντελούνται στη χλωρίδα χρόνο με το χρόνο.
Στη Δασική Υπηρεσία μετά το 1998 (έτος μεταφοράς της δασοπυρόσβεσης στην Πυροσβεστική Υπηρεσία) ελαχιστοποιήθηκαν τα κονδύλια και μειώθηκε δραματικά το προσωπικό.
Η έλλειψη επιστημονικού προσωπικού εξειδικευμένου ( Δασολόγων και Δασοπόνων ) στην Πυροσβεστική Υπηρεσία.
Με την μονομερή σχεδόν χρήση εναέριων μέσων πυρόσβεσης, υπάρχει αδυναμία των επίγειων μέσων για κατάσβεση.
Τα αεροσκάφη τις περισσότερες φορές δεν σβήνουν την πυρκαγιά αλλά την εμποδίζουν να πάρει διαστάσεις.
Την κατάσβεση των πυρκαγιών κάνουν τα επίγεια μέσα επιλέγοντας ως κατάλληλες ώρες και πιο αποτελεσματικές τις νυχτερινές, ειδικά σε μεγάλες πυρκαγιές με διάρκεια, αφού την νύχτα οι συνθήκες κατάσβεσης είναι πιο ευνοϊκές και λόγω της αργής εξάπλωσης των πυρκαγιών αλλά και για τους πυροσβέστες.
Η μείωση των πυροφυλακείων έχει ως αποτέλεσμα την μη έγκαιρη αναγγελία πυρκαγιών.
Επίσης το μεγάλο ζήτημα του κτηματολογίου παίζει το ρόλο του αφού οι δασικές υπηρεσίες δυσκολεύονται να αποδείξουν αν μια περιοχή που κάηκε ήταν δημόσια δασική ή όχι πριν την πυρκαγιά.
Σαν πρωταρχικός παράγοντας στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών πρέπει να είναι η αρμονική συνεργασία όλων των υπηρεσιών υπό την αιγίδα της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Η πρόληψη πρέπει να ξεκινάει από το τέλος της αντιπυρικής περιόδου και να λήγει στις 31 Οκτωβρίου κάθε έτους.
Στοιχειώδης προϋπόθεση ανάπτυξης είναι το κτηματολόγιο.
Η πολιτεία παρουσιάζει τεράστιες αδυναμίες για την κατάρτιση του. Αν υπήρχε το κτηματολόγιο, με μια απλή διοικητική πράξη θα απαντούσε η Δασική Υπηρεσία σε μια σειρά αιτημάτων και κυρίως αυτών για πράξεις χαρακτηρισμού.
Σήμερα αυτό έχει εγκλωβίσει το λιγοστό εξειδικευμένο προσωπικό των Δασαρχείων αφού προκειμένου να εκδώσει μια πράξη χαρακτηρισμού, απαιτείται πολύ χρόνος και πολλή δουλειά.
Είναι ίσως το πλέον απαιτητικό αίτημα και φανταστείτε το φόρτο εργασίας των υπαλλήλων τα τελευταία χρόνια αφού για οποιαδήποτε δραστηριότητα ή επένδυση παραπέμπεται ο πολίτης στη Δασική Υπηρεσία να βεβαιώσει για τον χαρακτήρα της έκτασης όπου και αν αυτή βρίσκεται ακόμα και μέσα στα όρια των οικισμών ή σε ευρύτερη γεωργική περιοχή.
Οι καθυστερήσεις στις απαντήσεις των αιτημάτων για πράξεις χαρακτηρισμού εκτάσεων είναι μεγάλες που σε αρκετές περιπτώσεις ο συναλλασσόμενος πολίτης χάνει προθεσμίες.
Όπως καλά γνωρίζουμε όλοι μας έχουν καθυστερήσει και δημόσια έργα.
Τονίζω ότι δεν ευθύνεται η Δασική Υπηρεσία αφού και αυτή υφίσταται τις παρενέργειες του ελλείμματος της πολιτείας.
Λόγω των παραπάνω η Δασική Υπηρεσία αναλώνεται με τη διαχείριση αυτής της καθημερινότητας και δεν έχει περιθώρια να ασκήσει τον πολύπλευρο ρόλο της που είναι ο δασοπονικός σχεδιασμός για ορθολογική και αειφόρο ανάπτυξη των δασών μας.
Υπάρχει και μια σειρά από προβλήματα για τα οποία δεν φταίει μόνο η έλλειψη κτηματολογίου.
Θα αναφερθώ σε 6 περιπτώσεις ( τις σοβαρότερες κατά την γνώμη μου ) συναλλασσόμενων πολιτών ή ΟΤΑ με την δασική υπηρεσία από τις οποίες φαίνονται οι μεγάλες αδυναμίες των υπηρεσιών και να συμβάλουν στην ανάπτυξη.
- Ας υποθέσουμε ότι ένα αγρόκτημα με εμφανή τα ίχνη καλλιέργειας
( οπωροφόρα, μαντρότοιχοι, παλιά κτίρια κ.λ.π.) φέρει δασοκάλυψη 15 - 25 % . Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ο ιδιοκτήτης δεν μπορεί να υλοτομήσει από την έκταση αυτή, ούτε για ατομικές ανάγκες ακόμη και αν κατέχει για αυτή την έκταση συμβόλαια.
Αν τολμήσει να υλοτομήσει έστω και ένα δέντρο μέσα από την έκταση αυτή με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, θεωρείται ότι υλοτόμησε μέσα από Δ.Δ.Ε. και πρέπει να αντιμετωπιστεί από την Δασική Υπηρεσία ως λαθροϋλοτόμος, χωρίς να διαφέρει από τον λαθροϋλοτόμο π.χ ενός δημοσίου δάσους δρυός ή άλλων πλατύφυλλων ή κωνοφόρων που ανά τους αιώνες δεν άλλαξε ποτέ χαρακτήρα.
2. Αδειοδότηση για εγκατάσταση ποιμνιοστασίων, μελισσοκομείων κ.λ.π. μέσα σε Δ.Δ.Ε. οι απαιτήσεις σε δικαιολογητικά είναι τέτοιες που είναι πολύ δύσκολο να προσκομιστούν (απαιτούνται 14 δικαιολογητικά).
Χρειάζονται όλα;
3. Προκειμένου για παραχώρηση ( που προβλέπεται από τις διατάξεις της Δ.Ν.) σε δήμο ή άλλο φορέα του δημοσίου , έκτασης με σκοπό την κατασκευή π.χ γηπέδων, σφαγείων, κοιμητηρίων κ.λ.π. απαιτείται Δ.Δ.Ε. και όχι δάσος.
Δημόσια δασική έκταση θεωρείται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις η έκταση που έχει δασοκάλυψη από 15 μέχρι 25%.
Άρα μια έκταση με χαμηλή βλάστηση που μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να μην ξεπερνάει το 1 μέτρο όταν έχει δασοκάλυψη 30% χαρακτηρίζεται δάσος και έτσι δεν μπορεί να γίνει παραχώρηση.
Υπάρχουν δήμοι που έχουν ζητήσει να τους παραχωρηθεί έκταση, για τους παραπάνω σκοπούς, χωρίς να βρίσκεται τέτοια έκταση με αυτά τα χαρακτηριστικά ούτε στην ευρύτερη περιοχή ( δασοκάλυψη κάτω του 25%).
4. Θα επισημάνω ένα άλλο ζήτημα που αφορά το γεγονός ότι η Δασική Υπηρεσία μπορεί ενίοτε να αποτελέσει εμπόδιο στον άνθρωπο που επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί κυρίως σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, επειδή αντιμετωπίζει ενιαία κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για περιαστικά δάση της Αττικής , είτε περιοχές της Ορεινής Τριχωνίδας.
Ο νέος που θα αποφασίσει να αξιοποιήσει την περιουσία του στο χωριό, που για διάφορους λόγους δεν αξιοποίησε, βρίσκει απέναντι του την δασική υπηρεσία ως το μεγαλύτερο εμπόδιο.
Μιλάμε για τις περιπτώσεις που ή έκταση φέρει δασοκάλυψη πάνω από 15%, ανεξάρτητα αν μέσα σε αυτές υπάρχουν εμφανέστατα τα ίχνη καλλιέργειας που προαναφέρθηκαν.
Η έκταση αυτή θεωρείται κατά τεκμήριο δημόσια δασική όταν στερείται συμβολαίων πριν του 1946 και όσοι από εμάς έζησαν σε χωριό γνωρίζουν πόσα κτήματα τα συμβόλαια πριν του 1946.
Όταν ο ιδιοκτήτης απομακρύνει δασική βλάστηση από μια έκταση με αυτά τα χαρακτηριστικά με δασοκάλυψη όμως 16,18,20,25% , σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, η Δασική Υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε μια σειρά από ενέργειες όπως:
- Κήρυξη έκτασης αναδασωτέας
- Πρωτόκολλο διοικητικής υποβολής
- Πρωτόκολλο μήνυσης
Αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης καλείται στα δικαστήρια για να αποδείξει το αυτονόητο τις περισσότερες φορές.
Θα το χρυσοπληρώσει, που ακόμη και αν τελεσιδικήσει υπέρ του δεν θα μπορεί να το αξιοποιήσει αφού θα έχει κηρυχθεί αναδασωτέο.
Για την αποφυγή οποιαδήποτε παρεξήγησης αναφέρομαι στα χωράφια που καλλιεργούσαν οι γονείς μας, και όχι για Δάση και Δασικές Εκτάσεις που η προστασία τους είναι αδιαπραγμάτευτη.
5. Αδειοδότηση για δρόμους μέσα από Δάση ή Δημόσιες Δασικές Εκτάσεις.
Είτε πρόκειται για δρόμους 5 μέτρων, είτε 100 μέτρων είτε για 1 χιλιομέτρου απαιτείται η ίδια ακριβώς διαδικασία.
Καταθέτω για τα πρακτικά του Π.Σ. μόνο ένα από τα δικαιολογητικά που έχει ολοκληρωθεί ( από τα πόλλα που χρειάζονται ) προκειμένου να δοθεί η σχετική αδειοδότηση: μιλάω για τον χαρακτηρισμό της έκτασης μέσα από την οποία θα διέλθει ο προς διάνοιξη δρόμος που ζητήθηκε από συγκεκριμένο Δήμο.
Μόνο για το δικαιολογητικό αυτό χρειάστηκαν πολλές αυτοψίες και πολλές ώρες εργασίας.
6, Άδεια επέμβασης σε δάσος - δασική ή χορτολιβαδική έκταση για δημόσια έργα.
Προκειμένου να ξεκινήσει ένα δημόσιο έργο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις θα πρέπει να γίνει χαρακτηρισμός της έκτασης.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για τον υπάλληλο που θα το χρεωθεί;
Καταθέτω για τα πρακτικά του Π.Σ φωτοαντίγραφο πράξης χαρακτηρισμού για άδεια επέμβασης με 615 σημεία όδευσης.
Οι μηχανικοί γνωρίζουν καλύτερα τι σημαίνει αυτό
Ρωτώ : Δεν υπάρχει απλούστερη διαδικασία;
Δεν θα πρέπει να βρεθεί λύση με τόσα παραδείγματα έργων που από αυτό καρκινοβατούν;
Αν αυτά δεν είναι συμπτώματα παρακμής που παραπέμπουν σε τριτοκοσμική χώρα, τι είναι;
Δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη όταν συναντάει τέτοια ανυπέρβλητα μερικές φορές εμπόδια, όποιος ξεκινάει οποιαδήποτε επένδυση ή δραστηριότητα και χρειάζεται αδειοδοτήσεις, είτε είναι πολίτης, επενδυτής, Δήμος ή Περιφέρεια.
Έχουμε παραδείγματα υποψηφίων επενδυτών που αποθαρρύνθηκαν από τα μεγάλα αυτά εμπόδια που συνάντησαν και ας μου επιτραπεί η φράση τα βρόντηξαν.
Στην εισήγηση που έχετε, επιλέχθηκαν τρία δάση, ένα από κάθε Περιφερειακή Ενότητα που λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους μπορούν να αποτελέσουν σημείο αναφοράς και εκτιμούμε ότι χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας και ανάδειξης.
Πρόκειται για τα δάση
- Στροφιλιάς Αχαϊας
- Βελανιδοδάσος Ξηρομέρου Αιτ/νιας
- Φολόη Ηλείας
Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι, το κεφάλαιο Δάσος είναι τεράστιο.
Δεν καλύπτεται σε μια συζήτηση στο Π.Σ.
Σήμερα κάνουμε μια προσέγγιση δίνοντας έμφαση στις αγκυλώσεις που υπάρχουν , τις συνέπειες των οποίων υφίσταται ο πολίτης αλλά και τα οικοσυστήματα , κάνοντας και τις προτάσεις μας.
Συνοψίζοντας νομίζω ότι θα πρέπει να χωρίσουμε τις προτάσεις αυτές σε τρείς κατηγορίες και να είναι το αντικείμενο της ομάδας εργασίας από ειδικούς που προτείνω να συσταθεί.
- Αυτά που εμείς μπορούμε να κάνουμε, με τις όποιες αρμοδιότητες έχουμε.
- Τις αρμοδιότητες που θα πρέπει να διεκδικήσουμε ως αιρετή Περιφέρεια και θα πρέπει να είναι πολλές.
3. Σε αυτά που θα πρέπει να διαβιβαστούν προς τους αρμόδιους, προκειμένου να βελτιωθούν, να αρθεί η αδικία που έχει αντίκτυπο στην ανάπτυξη, στον Έλληνα πολίτη αλλά και στην προστασία των δασικών οικοσυστημάτων.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
- Επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις στη Δασοπονία πολλαπλών σκοπών με στόχο παραγωγή ποιοτικών πιστοποιημένων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής αξίας.
- Υπαγωγή όλων των δασικών υπηρεσιών σε έναν φορέα.
3. Η τεράστια εφεδρεία σήμερα, δασικού επιστημονικού προσωπικού Δασολόγων και Δασοπόνων, μπορεί να αξιοποιηθεί άμεσα στα πλαίσια αναμόρφωσης του συστήματος ΚΕΔ.
Μπορούν να ανατεθούν σε αυτούς μαζί με τους Δασικούς Συνεταιρισμούς, τις αρμοδιότητες συγκομιδής αλλά και εμπορίας δασικών προϊόντων , ακόμα και αρκετές από τις ευθύνες που έχουν σήμερα οι υπηρετούντες Δασολόγοι και Δασοπόνοι στις Δ.Υ. ( μελέτες, προσημάνσεις, καταγραφή παραγωγής).
4, Αναθεώρηση Δασικής Νομοθεσίας.
- Προώθηση ταχυαυξών φυτειών και άλλων δασικών ειδών ( λεύκη, καρυδιά κ.α.) για παραγωγή ξύλου και προϊόντων ( βιομηχανικό ξύλο, βιομάζα, καρποί κ.α.).
- Προώθηση πιστοποίησης αειφορικής δασικής διαχείρισης και των πιστοποιημένων δασικών προϊόντων σε όλα τα παραγωγικά δάση.
- Ανάπτυξη εθελοντισμού για ενεργή συμμετοχή πολιτών σε εργασίες διαχείρισης και προστασίας δασών.
8. Απασχόληση ανέργων σε δασικές εργασίες ( αναδασώσεις, καθαρισμοί κ.λ.π.).
Κλείνω με μια πρόταση ακόμη η οποία μπορεί να είναι και άμεσα εφαρμόσιμη η οποία μπορεί να βοηθήσει πολλούς συνανθρώπους μας.
Λόγω έλλειψης δασοπονικών σχεδίων και ειδικότερα διαχειριστικών μελετών, σε πολλά από τα δάση μας υπάρχει ξυλώδης όγκος, χωρίς δασοπονικό ενδιαφέρον, όπως: κατακείμενα, ξερά, γέρικα, κουφαλερά, στρεβλά, προσβεβλημένα από μύκητες κ.λ.π.
Ο χειμώνας είναι προ των πυλών και αρκετές χιλιάδες συνάνθρωποι μας αδυνατούν να εφοδιαστούν πρώτες ύλες για να καλύψουν τις ανάγκες τους για θέρμανση στα σπίτια τους, ούτε δικαιούνται καυσόξυλα με τις ισχύουσες σήμερα ρυθμιστικές καυσοξυλεύσης.
Είναι οι κάτοικοι κυρίως των αστικών κέντρων, δεδομένου ότι οι κάτοικοι των ορεινών όγκων καλύπτονται.
Η πρόταση μου είναι: Να δοθεί η δυνατότητα στους ανθρώπους αυτούς να ξυλεύονται από τα δάση αυτά.
Πρακτικά βέβαια υπάρχουν δυσκολίες, απαιτείται προσήμανση και η σχετική παρακολούθηση από τους υπαλλήλους των Δασικών Υπηρεσιών, σε μια εποχή που οι ελλείψεις είναι πολλές.
Πιστεύω όμως ότι πραγματικά αξίζει τον κόπο να γίνει και σήμερα αυτή η υπέρβαση, λαμβάνοντας υπόψη ότι σε δύσκολους καιρούς η Δασική Υπηρεσία προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο, με τα έργα οδοποιίας, ορεινά, υδρονομικά ( φράγματα, πρόβολοι), υλοτομίες κ.λ.π.). Οι περισσότεροι δρόμοι των ορεινών όγκων που συνδέουν τα δημοτικά διαμερίσματα και οι οποίοι σήμερα είναι χαρακτηρισμένοι επαρχιακοί ή κοινοτικοί έχουν διανοιχτεί από την Δασική Υπηρεσία.
Επανερχόμενος στην πρόταση μου πιστεύω ότι αν υλοποιηθεί θα έχουμε τα παρακάτω οφέλη:
- Ανακούφιση μεγάλου αριθμού συνανθρώπων μας.
- Εξυγίανση δασών και μείωση του κινδύνου των πυρκαγιών,
Μεγάλη μείωση παραβάσεων οι οποίες τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια της κρίσης, είναι σε μεγάλη έξαρση αφού ο απελπισμένος πολίτης προκειμένου να εξασφαλίσει θέρμανση για την οικογένεια του ( μικρά παιδιά, γεροντάκια), ρισκάρει.
Είμαι βέβαιος πως οι προτάσεις αυτές, όπως θα συνδιαμορφωθούν στη συζήτηση, με την διορατικότητα και οξυδέρκεια του Περιφερειάρχη μας μπορούν και πρέπει να βρουν πρόσφορο έδαφος, ενόψει και της 5ης Προγραμματικής Περιόδου 2014 – 2020.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
..
