To άγχος είναι ένας όρος που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε το φυσιολογικόσυναίσθημα που αισθάνεται κανείς όταν αντιμετωπίζεικάποια απειλή, κίνδυνο, ή όταν βρίσκεται υπό ψυχολογικήπίεση. Όταν κάποιος έχει άγχος, συνήθως αισθάνεταιταραχή, δυσφορία και έντασηΛόγω του ότι τα αισθήματα άγχους είναι κάτι το κοινό,είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τη διαφορά μεταξύτων αισθημάτων άγχους που είναι φυσιολογικά για μιαδεδομένη κατάσταση και των συμπτωμάτων μιας αγχώδουςδιαταραχής.Οι αγχώδεις διαταραχές δεν είναι μία μόνο πάθηση,αλλά μία ομάδα παθήσεων οι οποίες χαρακτηρίζονταιαπό επίμονα αισθήματα υψηλού βαθμού άγχους καιυπερβολικής δυσφορίας και έντασης.Ένα άτομο μπορείνα διαγνωσθεί ως πάσχον από μία αγχώδη διαταραχήεάν το επίπεδο του άγχους του είναι τόσο υψηλό ώστε ναδιαταράσσει σημαντικά την καθημερινή του ζωή και να μηντου επιτρέπει να κάνει τα πράγματα που θέλει να κάνει.Οι αγχώδεις διαταραχές είναι η πιό κοινή μορφή ψυχικώνπαθήσεων, και προσβάλλουν ένα στα 20 άτομα σεοποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή. Συχνά αρχίζουνστην πρώιμη ενήλικη ζωή, αλλά μπορεί να αρχίσουν καιστην παιδική ηλικία ή αργότερα στη ζωή κάποιου ατόμου.Οι γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό να προσβληθούν απότις περισσότερες αγχώδεις διαταραχές απ’ότι οι άνδρες.Οι αγχώδεις διαταραχές συχνά αρχίζουν απότομα, χωρίςνα υπάρχει κάποιος προφανής λόγος. Γενικά συνοδεύονταιαπό έντονα σωματικά συμπτώματα όπως δύσπνοια καιταχυπαλμία. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουνιδρώτα, τρεμούλα, αίσθημα ασφυξίας, ναυτία, στομαχικέςενοχλήσεις, ζαλάδα, μυρμηκιάσεις, αισθήματα απώλειαςελέγχου και/ή αισθήματα επικείμενης συμφοράς.Οι αγχώδεις διαταραχές επηρεάζουν το πώς ένα άτομοσκέπτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται, και εάν δεναντιμετωπισθούν, μπορούν να προκαλέσουν μεγάληψυχική ένταση και να διαταράξουν σημαντικά τη ζωή τουατόμου.Ευτυχώς, η θεραπευτική αγωγή για την αγχώδηδιαταραχή είναι συνήθως πολύ αποτελεσματική.Ποιά είναι τα κύρια είδη αγχώδους διαταραχήςΥπάρχουν αρκετά διαφορετικά είδη διαταραχών άγχους: Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή.Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται απόυπερβολική, ανεξέλεγκτη και μη ρεαλιστική ανησυχία γιακαθημερινά πράγματα όπως η υγεία, η οικογένεια, οι φίλοι,τα χρήματα ή το επάγγελμα.Τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή ανησυχούνσυνέχεια και με παράλογο τρόπο για κάτι κακό που μπορείνα συμβεί σε εκείνους ή στα αγαπημένα τους πρόσωπα, καιη ανησυχία αυτή συνοδεύεται από ένα αίσθημα συνεχούςφόβου.Διαταραχή πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία.Τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή μπορούν να έχουνκρίσεις ακραίου πανικού σε καταστάσεις στις οποίες οιπερισσότεροι άνθρωποι δεν θα αισθάνονταν φόβο. Οικρίσεις αυτές συνοδεύονται από πολύ δυσάρεστα σωματικάσυμπτώματα άγχους, όπως το αίσθημα ότι το άτομοπαθαίνει καρδιακή προσβολή. Φοβούνται επίσης ότι θατρελαθούν ή ότι η κρίση αυτή θα τους οδηγήσει στο ναχάσουν εντελώς τον έλεγχό τους.Αυτοί οι φόβοι μπορεί να οδηγήσουν κάποια άτομα στηναγοραφοβία, η οποία μπορεί να διαταράξει σημαντικά τηζωή τους.Αγοραφοβία.Η αγοραφοβία δεν είναι μία συγκεκριμένη, ξεχωριστήδιαταραχή, αλλά ένα συνιστόν στοιχείο της αγχώδουςδιαταραχής που χαρακτηρίζεται από το φόβο του να βρεθείκανείς σε κάποιο τόπο ή κατάσταση από τον/ην οποίο/α θαείναι δύσκολο ή θα έρθουν σε αμηχανία για να ξεφύγουν,ή το φόβο ότι μπορεί να μην υπάρχει βοήθεια αν τηνχρειαστούν.Τα άτομα που πάσχουν από αγοραφοβία αισθάνονταισυνήθως φόβο σε ένα σύμπλεγμα καταστάσεων όπως σεσουπερμάρκετ και πολυκαταστήματα, σε οποιουδήποτεείδους πολυσύχναστα μέρη, σε περιορισμένους χώρους,σε μέσα μαζικής συγκοινωνίας, σε ανελκυστήρες και σεαυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας.Τα άτομα που πάσχουν από αγοραφοβία μπορεί ναβρίσκουν κάποια ανακούφιση όταν βρίσκονται με κάποιοοικείο άτομο, όπως ο/η σύζυγός τους, ένας φίλος ή καικάποιο οικιακό ζώο, ή έχουν μαζί τους κάποιο οικείοαντικείμενο, όπως κάποιο φάρμακο.Συγκεκριμένες φοβίες.Όλοι έχουμε κάποιους παράλογους φόβους, αλλά οι φοβίεςείναι έντονοι φόβοι σχετικά με συγκεκριμένα αντικείμενα ήκαταστάσεις, οι οποίοι διαταράσσουν τη ζωή του ατόμου.Οι φόβοι αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν το φόβο για ταύψη, το νερό, τους σκύλους, τους κλειστούς χώρους, ταφίδια ή τις αράχνες.Ένα άτομο που έχει μία συγκεκριμένηφοβία μπορεί να είναι εντάξει όταν το αντικείμενο που τουπροκαλεί το φόβο δεν είναι εκεί.Όταν όμως έλθουν αντιμέτωποι με το αντικείμενο ή μετην κατάσταση που τους προκαλεί το φόβο, μπορεί νααισθανθούν υπερβολικό άγχος και να έχουν μία κρίσηπανικού.Τα άτομα που πάσχουν από φοβίες μπορεί νακάνουν τα πάντα για να αποφύγουν τις καταστάσεις που θατους ανάγκαζαν να αντιμετωπίσουν το αντικείμενο ή τηνκατάσταση που τους φοβίζει.Κοινωνική φοβία.Η κοινωνική φοβία είναι ένας ισχυρός και επίμονοςφόβος για τις καταστάσεις κοινωνικών συναναστροφώνή για τις καταστάσεις απόδοσης. Το άτομο φοβάται ότιοι άλλοι θα τον περιεργαστούν προσεκτικά και ότι θατον κρίνουν αρνητικά. Η κοινωνική φοβία μπορεί ναδιαταράξει σημαντικά τη ζωή του ατόμου διότι τα άτομααυτά προσπαθούν να ανταπεξέλθουν με το να αποφεύγουντις κοινωνικές συναναστροφές ή τις ανέχονται με έντονααισθήματα άγχους.Μπορεί να περιορίσουν το τί κάνουν μπροστά στουςάλλους- ιδιαίτερα το να τρώνε, να μιλάνε, να πίνουν ή ναγράφουν- ή αποφεύγουν εντελώς την επαφή με άλλουςανθρώπους.Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.Αυτή η αγχώδης διαταραχή συνίσταται σε συνεχείςανεπιθύμητες σκέψεις και συχνά έχει σαν αποτέλεσματο άτομο να εκτελεί περίπλοκες τυποποιημένες,επαναληπτικές ενέργειες στην προσπάθειά του να ελέγξει ήνα εκδιώξει τις επίμονες σκέψεις.Οι ενέργειες αυτές είναι συνήθως χρονοβόρες καιδιαταράσσουν σημαντικά την καθημερινή τους ζωή. Γιαπαράδειγμα, κάποια άτομα αισθάνονται την ανάγκη ναπλένουν συνέχεια τα χέρια τους, να ελέγχουν ξανά καιξανά αν έχουν κλειδώσει την πόρτα ή αν έχουν κλείσει τονφούρνο, ή ακολουθούν άκαμπτους κανόνες τάξης.Τα άτομα που πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστικήδιαταραχή αισθάνονται συνήθως έντονη ντροπή καικρατάνε μυστικές αυτές τις επαναληπτικές ενέργειες, ακόμακαι από την οικογένειά τους.Μετατραυματική αγχώδης διαταραχή.Άτομα που έχουν περάσει κάποια μείζονα τραυματική εμπειρία, όπως πόλεμο,βασανιστήρια, αυτοκινητιστικό ατύχημα, πυρκαγιά ήπροσωπική βία, μπορεί να αισθάνονται τρόμο ακόμα καιαν έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε πουσυνέβη το τραυματικό γεγονός. Δεν προσβάλλονται από τημετατραυματική αγχώδη διαταραχή (PTSD) όλοι όσοι έχουνζήσει κάποια τραυματική εμπειρία.Τα άτομα που πάσχουν από PTSD ‘ξαναζούνε’ συνέχεια τηντραυματική εμπειρία μέσω απρόσκλητων και βασανιστικώναναμνήσεων, όπως εφιάλτες ή εικόνες από το παρελθόν(‘φλάσμπακ’). Τα ‘φλασμπακ’ συχνά προκαλούνται απόαφορμές που έχουν σχέση με την τραυματική εμπειρία, καιτις οποίες το άτομο προσπαθεί να αποφύγει.Είναι επίσης χαρακτηριστικό του PTSD το άτομο νααισθάνεται ‘μουδιασμένο’ συναισθηματικά.Συνυπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείαςΤα άτομα που πάσχουν από κάποια συγκεκριμένηαγχώδη διαταραχή είναι πιθανό να πάσχουν και από κάποιαάλλη, όπως επίσης μπορεί να πάσχουν και από κατάθλιψη.Συχνά, μαζί με την αγχώδη διαταραχή συνυπάρχει και ηβλαβερή χρήση αλκοόλ και η χρήση ναρκωτικών. Αυτόκαθιστά την θεραπευτική αγωγή πιο πολύπλοκη, και είναισημαντικό να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά η χρήσηαλκοόλ και ναρκωτικών.Τι προκαλεί τις αγχώδεις διαταραχές;Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που σχετίζονται μεταξύτους όσον αφορά τις αγχώδεις διαταραχές. Τα αίτια μίαςσυγκεκριμένης διαταραχής διαφέρουν και δεν είναι πάνταεύκολο να διακρίνουμε μία αιτία σε κάθε περίπτωση.Κληρονομικοί παράγοντεςΕίναι αποδεδειγμένο ότι η τάση να αναπτύξει κανείς κάποιααγχώδη διαταραχή υπάρχει σε κάποιες οικογένειες. Αυτόείναι παρόμοιο με την προδιάθεση σε άλλες ασθένειεςόπως ο διαβήτης και οι καρδιακές παθήσεις.Τα άτομα μπορούν επίσης να ‘μάθουν’ να ανταποκρίνονταιμε αγχώδη τρόπο από τους γονείς τους ή άλλα μέλη τηςοικογένειας.Ορισμένες αγχώδεις διαταραχές μπορεί να σχετίζονται,εν μέρει, με μία χημική ανισορροπία στον εγκέφαλο.Μπορεί να εμπλέκεται ο νευροδιαβιβαστής που ρυθμίζει τασυναισθήματα και τις σωματικές αντιδράσεις.ΙδιοσυγκρασίαΆτομα που έχουν κάποια συγκεκριμένη ιδιοσυγκρασίαμπορεί να είναι πιο επιρρεπή στις αγχώδεις διαταραχές.Τα άτομα που εύκολα διεγείρονται και αναστατώνονται καιπου είναι πολύ ευαίσθητα και ευκολοσυγκίνητα είναι πιοπιθανό να αναπτύξουν κάποια αγχώδη διαταραχή.Τα άτομα που σαν παιδιά ήταν ντροπαλά και συνεσταλμέναμπορεί να είναι πιο επιρρεπή στο να αναπτύξουν κάποιεςαγχώδεις διαταραχές όπως η κοινωνική φοβία.>Αντίδραση εκ συνήθειαςΚάποια άτομα που έχουν εκτεθεί σε καταστάσεις, άτομαή αντικείμενα που προκαλούν ανησυχία ή αναστάτωσημπορεί να αναπτύξουν μια αγχώδη αντίδραση. Η αντίδρασηαυτή μπορεί να επανενεργοποιηθεί όταν το άτομο βρεθείξανά αντιμέτωπο ή σκεφθεί την κατάσταση αυτή ή τοπρόσωπο ή το αντικείμενο αυτό.Τι είδους θεραπευτικές αγωγές υπάρχουνΟι αγχώδεις διαταραχές μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά. Παρ’όλο που η κάθε διαταραχή έχει τα δικά της συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, οι περισσότερες ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις ψυχολογικές θεραπείες και/ή στην φαρμακευτική αγωγή.Οι θεραπευτικές αγωγές που συνδυάζουν την ψυχολογική θεραπεία μαζί με την φαρμακευτική αγωγή έχουν συχνά τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.ΘεραπείεςΨυχολογικές θεραπείες όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (CBT), οι οποίες έχουν σασκοπό να αλλάξουν τα πρότυπα σκέψης, συμπεριφοράςκαι πεποιθήσεων που μπορεί να δίνουν έναυσμα στοάγχος. Μέρος της θεραπείας μπορεί επίσης να είναι ησταδιακή έκθεση του ατόμου στις καταστάσεις εκείνεςπου του προκαλούν το άγχος (αποευαισθητοποίηση).Τρόποι αντιμετώπισης του άγχους και τεχνικέςχαλάρωσης.Τα αντικαταθλιπτικά παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στηνθεραπευτική αγωγή ορισμένων αγχωδών διαταραχών,ενώ συγχρόνως αντιμετωπίζουν την συνυπάρχουσα ήυποκείμενη κατάθλιψη.Τα αγχολυτικά φάρμακα που επηρεάζουν ειδικά τοσύστημα νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο μπορείορισμένες φορές να είναι χρήσιμα. Τα φάρμακα δενθεραπεύουν τις αγχώδεις διαταραχές, αλλά μπορούν νακρατήσουν τα συμπτώματα υπό έλεγχο ενόσω το άτομοκάνει κάποια ψυχολογική θεραπευτική αγωγή.ΒΙΟ-ΨΥΧΟ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟΣύγχρονο επιστέγασμα όλων των ανωτέρω επισημάνσεων και αναζητήσεων είναι η δημιουργία του βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου θεώρησης του ασθενούς, η υπόθεση δηλαδή ότι κάθε άνθρωπος λειτουργεί σαν μια βιολογική, ψυχολογική και κοινωνική μονάδα.Η πλήρης επομένως αντιμετώπιση κάθε ασθενούς πρέπει να κατευθύνεται και προς τις τρεις αυτές διαστάσεις της ανθρώπινης υπόστασης.πηγή: http://www.psyx.gr
Tags
Νέα