Δυστυχώς, δεν έχει διασωθεί κανένα αντίτυπο.
Η πρώτη ελληνική εφημερίδα κυκλοφόρησε στη Βιέννη από τον ζακυνθινό λόγιο, εκδότη και τυπογράφο Γεώργιο Βενδότη τον Ιούνιο του 1784.
Η εφημερίδα διέκοψε την κυκλοφορία της μόλις μέσα σε ένα δίμηνο, μετά
από πιέσεις του Σουλτάνου προς τις αυστριακές Αρχές. Δυστυχώς, δεν έχει
διασωθεί κανένα αντίτυπο από τα οκτώ φύλλα που έβγαλε συνολικά η
εφημερίδα του Βενδότη. Tο απόσπασμα από το ημερολόγιο του καθηγητή Θεολογίας του Πανεπιστημίου της Kοπεγχάγης και φιλέλληνα, Φρειδερίκου Mίντερ, το επιβεβαιώνει. Mε ημερομηνία 9 Σεπτεμβρίου 1784, ο Mίντερ, που βρισκόταν στη Bιέννη καθ οδόν προς την Eλλάδα, σημειώνει: Πήγα
στην αυτοκρατορική βιβλιοθήκη και άρχισα να διαβάζω τα πρακτικά των
Συνόδων των Eλλήνων Πατριαρχών. Πριν από το φαγητό, πήγα στο
Aναγνωστήριο. Eκεί που είπε ο διευθυντής κ. Σμιτ (πρόκειται για τον
διάσημο ιστορικό Mιχαήλ Iγνάτιο Σμιτ (1736-1794), που ήταν μέλος της
διαβόητης λογοκρισίας της Aυστροουγγαρίας) ότι είναι εξ ολοκλήρου αληθές πως είχε εκδοθεί εδώ (στη Bιέννη) μια ελληνική εφημερίδα.
Tα δύο πρώτα
φύλλα της είπαν πως διαβάστηκαν στην Kωνσταντινούπολη με τέτοιο
τεράστιο ενδιαφέρον που η τουρκική κυβέρνηση, η οποία θέλει να κρατήσει
τους Eλληνες σε κατάσταση... βλακείας (και ίσως και η αυτοκράτειρα της Pωσίας λόγω της κατάκτησης της Kριμαίας), διαμαρτυρήθηκε εντονότατα και προκάλεσε με την επέμβαση της αυστριακής αστυνομίας την παύση της» Στα τέλη του 1790, κυκλοφόρησε στην Βιέννη η Εφημερίς των δύο πρωτοπόρων Ελλήνων τυπογράφων Πούλιου και Γεωργίου Μαρκίδη-Πούλιου. Οι αδελφοί Πούλιου, που κατάγονταν από την Σιάτιστα, είχαν λάβει άδεια από τις αυστριακές Αρχές, από τον Οκτώβριο του 1790 για την έκδοση εφημερίδας στην ελληνική, την "ιλλυρική" (σερβική) και τη γερμανική γλώσσα. Από
τα πρώτα φύλλα της η Εφημερίς δημοσίευε σε συνέχειες τη Διακήρυξη των
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπως τα διατύπωσε η Γαλλική Επανάσταση. Στην
εφημερίδα αυτή τυπώθηκαν επίσης πολλά εθνεγερτικά συγγράμματα του Ρήγα
Βελεστινλή. Μεταξύ άλλων, τυπώθηκαν σε μορφή βιβλίου στο ίδιο
τυπογραφείο το Σχολε?ον τ?ν ντελικάτων ?ραστ?ν, ο Θούρειος και η Χάρτα τ?ς ?λλάδος. Η
Εφημερίς έπαψε να κυκλοφορεί το 1797 μετά τη σύλληψη του Ρήγα Φεραίου
αλλά και του Γεωργίου Πούλιου, που βρισκόταν στο τυπογραφείο, ενώ ο
αδελφός του απουσίαζε στο εξωτερικό. Ως πρώτη επίσημη Ελληνική εφημερίδα χαρακτηρίζεται η "Σάλπιγξ Ελληνική" του Ιωάννη Τόμπρου με διευθυντή τον Θεόκλητο Φαρμακίδη η οποία εκδόθηκε την 1η Αυγούστου του 1821 στην Καλαμάτα, ταυτόχρονα με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης. Στο πρώτο του άρθρο ο Φαρμακίδης σημειώνει: «Εις
τας παρούσας περιστάσεις της Ελλάδος, ότε το ελληνικόν γένος, μη
υπομένον τον βαρύν της τυραννίας ζυγόν, τον οποίον έφερεν αναξίως αιώνας
ολοκλήρους, απεφάσισεν υπό την προστασία της Θείας Προνοίας, να πιάση
τα όπλα, διά να αναλάβη την οποίαν απώλεσεν αυτονομίαν, είναι
αναγκαιοτάτη εφημερίς εις την Ελλάδα εκδιδομένη». Η «Σάλπιγξ Ελληνική»
θα έχει βραχύ βίο. Ο Φαρμακίδης αποχώρησε μετά την έκδοση του τρίτου
φύλλου, μη αντέχοντας τις επεμβάσεις και την προληπτική λογοκρισία. («Δεν ενέδωσα εις το δεσποτικόν μέτρον της προεξετάσεως»). Οι σχέσεις Τύπου και εξουσίας στην Ελλάδα δοκιμάστηκαν ήδη από τα χρόνια της Επανάστασης. Στο πρώτο φύλλο της εφημερίδας δημοσιεύτηκε, μεταξύ άλλων, η Προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη που είχε απευθύνει από το Iάσιο στις 24 Φεβρουαρίου 1821
για την επανάσταση στη Μολδοβλαχία. Στο δεύτερο φύλλο δημοσιεύτηκε η
έκκληση του Δημήτριου Υψηλάντη προς τους κατοίκους της Λεβαδειάς για
ομόνοια, πολεμική εγρήγορση, καθώς και παραινέσεις, ώστε να μην
κακοποιούνται άοπλοι Tούρκοι. Στο τρίτο φύλλο καταχωρίστηκε η έκκληση
της Μεσσηνιακής Συγκλήτου και του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη προς τις ευρωπαϊκές Αυλές, με την οποία τους γνωστοποιείται ότι οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους. Η «Σάλπιγξ Ελληνική» εξέδωσε συνολικά τρία φύλλα (1ης, 5ης και 20ης Αυγούστου 1821), τα οποία φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Via
Η πρώτη ελληνική εφημερίδα κυκλοφόρησε στη Βιέννη από τον ζακυνθινό λόγιο, εκδότη και τυπογράφο Γεώργιο Βενδότη τον Ιούνιο του 1784.
Η εφημερίδα διέκοψε την κυκλοφορία της μόλις μέσα σε ένα δίμηνο, μετά
από πιέσεις του Σουλτάνου προς τις αυστριακές Αρχές. Δυστυχώς, δεν έχει
διασωθεί κανένα αντίτυπο από τα οκτώ φύλλα που έβγαλε συνολικά η
εφημερίδα του Βενδότη. Tο απόσπασμα από το ημερολόγιο του καθηγητή Θεολογίας του Πανεπιστημίου της Kοπεγχάγης και φιλέλληνα, Φρειδερίκου Mίντερ, το επιβεβαιώνει. Mε ημερομηνία 9 Σεπτεμβρίου 1784, ο Mίντερ, που βρισκόταν στη Bιέννη καθ οδόν προς την Eλλάδα, σημειώνει: Πήγα
στην αυτοκρατορική βιβλιοθήκη και άρχισα να διαβάζω τα πρακτικά των
Συνόδων των Eλλήνων Πατριαρχών. Πριν από το φαγητό, πήγα στο
Aναγνωστήριο. Eκεί που είπε ο διευθυντής κ. Σμιτ (πρόκειται για τον
διάσημο ιστορικό Mιχαήλ Iγνάτιο Σμιτ (1736-1794), που ήταν μέλος της
διαβόητης λογοκρισίας της Aυστροουγγαρίας) ότι είναι εξ ολοκλήρου αληθές πως είχε εκδοθεί εδώ (στη Bιέννη) μια ελληνική εφημερίδα.
Tα δύο πρώτα
φύλλα της είπαν πως διαβάστηκαν στην Kωνσταντινούπολη με τέτοιο
τεράστιο ενδιαφέρον που η τουρκική κυβέρνηση, η οποία θέλει να κρατήσει
τους Eλληνες σε κατάσταση... βλακείας (και ίσως και η αυτοκράτειρα της Pωσίας λόγω της κατάκτησης της Kριμαίας), διαμαρτυρήθηκε εντονότατα και προκάλεσε με την επέμβαση της αυστριακής αστυνομίας την παύση της» Στα τέλη του 1790, κυκλοφόρησε στην Βιέννη η Εφημερίς των δύο πρωτοπόρων Ελλήνων τυπογράφων Πούλιου και Γεωργίου Μαρκίδη-Πούλιου. Οι αδελφοί Πούλιου, που κατάγονταν από την Σιάτιστα, είχαν λάβει άδεια από τις αυστριακές Αρχές, από τον Οκτώβριο του 1790 για την έκδοση εφημερίδας στην ελληνική, την "ιλλυρική" (σερβική) και τη γερμανική γλώσσα. Από
τα πρώτα φύλλα της η Εφημερίς δημοσίευε σε συνέχειες τη Διακήρυξη των
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπως τα διατύπωσε η Γαλλική Επανάσταση. Στην
εφημερίδα αυτή τυπώθηκαν επίσης πολλά εθνεγερτικά συγγράμματα του Ρήγα
Βελεστινλή. Μεταξύ άλλων, τυπώθηκαν σε μορφή βιβλίου στο ίδιο
τυπογραφείο το Σχολε?ον τ?ν ντελικάτων ?ραστ?ν, ο Θούρειος και η Χάρτα τ?ς ?λλάδος. Η
Εφημερίς έπαψε να κυκλοφορεί το 1797 μετά τη σύλληψη του Ρήγα Φεραίου
αλλά και του Γεωργίου Πούλιου, που βρισκόταν στο τυπογραφείο, ενώ ο
αδελφός του απουσίαζε στο εξωτερικό. Ως πρώτη επίσημη Ελληνική εφημερίδα χαρακτηρίζεται η "Σάλπιγξ Ελληνική" του Ιωάννη Τόμπρου με διευθυντή τον Θεόκλητο Φαρμακίδη η οποία εκδόθηκε την 1η Αυγούστου του 1821 στην Καλαμάτα, ταυτόχρονα με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης. Στο πρώτο του άρθρο ο Φαρμακίδης σημειώνει: «Εις
τας παρούσας περιστάσεις της Ελλάδος, ότε το ελληνικόν γένος, μη
υπομένον τον βαρύν της τυραννίας ζυγόν, τον οποίον έφερεν αναξίως αιώνας
ολοκλήρους, απεφάσισεν υπό την προστασία της Θείας Προνοίας, να πιάση
τα όπλα, διά να αναλάβη την οποίαν απώλεσεν αυτονομίαν, είναι
αναγκαιοτάτη εφημερίς εις την Ελλάδα εκδιδομένη». Η «Σάλπιγξ Ελληνική»
θα έχει βραχύ βίο. Ο Φαρμακίδης αποχώρησε μετά την έκδοση του τρίτου
φύλλου, μη αντέχοντας τις επεμβάσεις και την προληπτική λογοκρισία. («Δεν ενέδωσα εις το δεσποτικόν μέτρον της προεξετάσεως»). Οι σχέσεις Τύπου και εξουσίας στην Ελλάδα δοκιμάστηκαν ήδη από τα χρόνια της Επανάστασης. Στο πρώτο φύλλο της εφημερίδας δημοσιεύτηκε, μεταξύ άλλων, η Προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη που είχε απευθύνει από το Iάσιο στις 24 Φεβρουαρίου 1821
για την επανάσταση στη Μολδοβλαχία. Στο δεύτερο φύλλο δημοσιεύτηκε η
έκκληση του Δημήτριου Υψηλάντη προς τους κατοίκους της Λεβαδειάς για
ομόνοια, πολεμική εγρήγορση, καθώς και παραινέσεις, ώστε να μην
κακοποιούνται άοπλοι Tούρκοι. Στο τρίτο φύλλο καταχωρίστηκε η έκκληση
της Μεσσηνιακής Συγκλήτου και του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη προς τις ευρωπαϊκές Αυλές, με την οποία τους γνωστοποιείται ότι οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους. Η «Σάλπιγξ Ελληνική» εξέδωσε συνολικά τρία φύλλα (1ης, 5ης και 20ης Αυγούστου 1821), τα οποία φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Via
